Slim sturen, het moet wel kunnen

Slim sturen

De wens en noodzaak om apparaten slim te kunnen sturen, wordt groter. Dat is niet zo heel gek, want met slimme sturing kun je geld verdienen of problemen door netcongestie oplossen. Batterijen, warmtepompen, boilers en elektrische auto’s worden vaak genoemd als dé apparaten om slim aangestuurd te worden.

Wat verstaan we onder slim sturen?

Slim sturen is eigenlijk een containerbegrip, er is geen wetenschappelijke definitie van. Onder slim sturen versta ik een apparaat dat anticipeert op omgevingsfactoren en daardoor beter ingezet kan worden. Denk bijvoorbeeld aan laadpalen die, afhankelijk van netcongestie, langzamer of sneller gaan laden. Overigens gebruik ik zelf liever de term extern aansturen dan slim aansturen.

Slim sturen, het moet wel kunnen

Niet alle apparaten zijn geschikt voor slimme sturing. Ze moeten bepaalde communicatiestandaarden ondersteunen, zoals Modbus, SunSpec of OpenADR. Maar dat is slechts één kant van het spectrum. Er is meer nodig om (goed) te kunnen sturen. Er moet ook informatie zijn waarop je kan sturen. Als je bijvoorbeeld op congestie wilt sturen, moet er wel actuele informatie over congestie zijn.  

Slimme verkoper of slimme batterij?

Batterijen winnen aan populariteit om slim aangestuurd te worden. Bijvoorbeeld op EPEX of onbalans. De informatie om te sturen op deze energiemarkten is beschikbaar.  Niet alle batterijsystemen zijn echter geschikt voor externe aansturing. Het sturen op dit soort markten is dan onmogelijk. Het is niet altijd eenvoudig om te bepalen of een batterijsysteem geschikt is voor externe aansturing. Wij lopen hier de laatste tijd vaker tegenaan als we verzoeken krijgen om batterijen met ons energiemanagementsysteem (EMS) aan te sturen. Een recente klant had al batterijsystemen gekocht die geschikt zouden zijn voor externe aansturing, maar na onderzoek blijkt dat toch niet mogelijk. Ze waren wel verkocht als geschikte batterijen voor extern aansturen. We zijn in gesprek gegaan met de fabrikant en na kritische vragen erkenden ze uiteindelijk dat de batterijsystemen toch niet geschikt waren voor extern aansturen. Het zal je maar overkomen; je koopt een container batterijen in de veronderstelling dat ze extern aanstuurbaar zijn en het blijkt toch niet te kunnen.

Toch gebeurt het vaker. Ook bij gerenommeerde merken van batterijsystemen gebeurt het dat ze niet geschikt zijn voor externe aansturing, terwijl ze wel als zodanig zijn verkocht. Dat onderstreept dat het echt niet zo eenvoudig is om te bepalen of een apparaat daadwerkelijk geschikt is voor slimme sturing.

En de elektrische auto dan?

In de media zijn meerdere berichten verschenen om e-auto’s op bepaalde tijden niet te laden om overbelasting op het net te voorkomen. In Utrecht verscheen zelfs het bericht om e-auto’s helemaal niet meer te laden. Moet je als consument dan zelf opletten wanneer je jouw auto kan laden? Ja, momenteel wel.

Kunnen we auto’s of laadpalen niet automatisch sturen als het stroomnet overbelast dreigt te raken?

Om automatisch te stoppen met laden bij congestie moeten de laadpaal en auto daarvoor geschikt zijn en er moet een congestiesignaal zijn.

Een congestiesignaal is er momenteel niet, wat automatisch sturen onmogelijk maakt. Sterker nog, in veel netvlakken wordt niet gemeten wat de belasting is. De congestie is dan slechts berekend. Ik vergelijk het maar met de snelweg: we berekenen of er ergens een file staat, maar we weten niet of die er echt staat en wanneer die er staat. In de praktijk kan je best snel op je bestemming aankomen als je een gunstig moment kiest om te gaan rijden. Met het stroomnet is het net zo. In de praktijk kan er nog voldoende (of juist onvoldoende) ruimte op het stroomnet zijn, afhankelijk van het moment op de dag.

Een congestiesignaal is er (nog) niet, maar begin in ieder geval zo snel mogelijk met het meten van de belasting op het net. Daarmee kun je exact bepalen wanneer én hoeveel ruimte er is op het net.  Een signaal om automatisch te sturen op congestie is dan nog maar een kleine stap.

What’s in it for me?

Ook niet onbelangrijk is of het voordeel oplevert als je deelneemt aan het ontlasten van het stroomnet. Een incentive om het net zorgvuldig te belasten is er (nog) niet. We kunnen nog zoveel automatiseren of slim maken, als het de zuinige Nederlander geen voordeel oplevert, ben ik bang dat het aantal deelnemers beperkt blijft.

Pak de regie

Ondanks dat er nog geen congestiesignaal is en er nog geen incentive is om te sturen op congestie, moeten we niet bij de pakken neer gaan zitten.  Wij hebben in de afgelopen jaren heel veel kennis en ervaring opgedaan en dat deel ik graag, zodat bedrijven kunnen investeren in spullen die ook echt doen wat ze beloven. In het kort:

• Bepaal waarom en met welk doel je wilt gaan sturen. Er is al heel veel mogelijk!
• Investeer in de juiste apparaten en het energiemanagementsysteem om daadwerkelijk te sturen
• Begin zelf met meten. Zonder goede en betrouwbare data ben je stuurloos. Met je eigen doelen voor slim sturen en data zijn er ook al heel veel manieren om te sturen, zodat bedrijven de beperkingen door netcongestie kunnen oplossen

Benieuwd naar het eerste blog over slim sturen? Lees het hier.